Octrooi als ruilmiddel: geen doel, wel een sterk middel
Van ruilen komt huilen, luidt een oud gezegde. In de octrooibranche gaat dit gelukkig niet op. Sterker nog: een octrooi is een sterk ruilmiddel met financiële voordelen voor de octrooihouder. Heb je een octrooi in handen dat een ander nodig heeft voor de eigen innovatie, dan versterkt dit jouw onderhandelingspositie en kun je geld verdienen aan licenties.
Ruilen in de telecommunicatie
Een voorbeeld van de kracht van een octrooi als ruilmiddel vinden we in de telecommunicatie. Voor smartphones is er veel technologie nodig, die allemaal weer een andere “eigenaar” heeft. Iedere fabrikant heeft te maken met dezelfde standaarden, omdat telefoons met elkaar moeten kunnen samenwerken. Op de telefoon waarop je misschien dit blog leest rusten naar schatting tienduizenden patenten, of meer. Denk aan patenten op de software, stemcommando’s, netwerk en communicatie, batterijtechnologieën, touchscreens en nog veel meer.
Iedere fabrikant heeft wel iets bedacht wat standaard geworden is voor alle telefoons. Deze fabrikanten moeten met elkaar samenwerken anders is er geen gemeenschappelijke standaard. Zo ontstaat er dus een ruilmiddel; elke partij heeft rechten op iets, maar heeft ook de rechten van een ander nodig om een goed werkende smartphone op de markt te kunnen brengen. Het zorgt ervoor dat er samengewerkt wordt. Bovendien krijgt iedereen een stuk van de taart, doordat er betaald wordt voor het gebruik van elkaars rechten. Het loont dus om een octrooi op je naam te hebben, zeker wanneer een ander het nodig heeft. Bijvoorbeeld omdat het deel uitmaakt van een standaard.
Apple maakt slim gebruik van octrooien
Apple had goed door dat een octrooi als ruilmiddel interessant is. Als eerste partij kwamen ze op de markt met een goedwerkende smartphone. Apple had op dat moment nog relatief weinig rechten binnen de telecomtechnologie. Ze maakten geen deel uit van de poule van fabrikanten die samenwerkten en de standaard bepaalden. En omdat Apple nog geen grote patentenportefeuille in de telecomtechnologie had, zouden ze in theorie andere fabrikanten moeten betalen om gebruik te maken van hun technologie.
Dat was Apple echter niet van plan. Ze vroegen een enorme hoeveelheid patenten op hun smartphonetechnologie aan; grafische userinterface, menu’s, icoontjes. Fabrikanten die nu de overstap wilden maken naar smartphones hadden de technologie van Apple nodig. Een mooi ruilmiddel voor Apple om zelf weer gebruik te mogen maken van andere rechten. Zo hebben ze zich met groot succes in de poule van standaarden gevochten en laten ze zien dat een octrooi als ruilmiddel deuren opent.
Ook interessant voor kleinere ondernemers
En wat betekent dit nu voor jou als ondernemer of innovator? Je hoeft geen grote speler als Apple te zijn om toch een octrooi in te zetten als ruilmiddel. Zodra je met jouw innovatie de markt opgaat, en daar zijn concurrenten, loop je de kans dat je elkaar in de weg zit. Een concurrent wil jouw basisidee bijvoorbeeld doorontwikkelen. Of je hebt bestaande technologie nodig om jouw innovatie te kunnen maken. Je staat dan een stuk sterker als je een patent hebt. Dan moeten jij en jouw concurrent rekening met elkaar houden. Er ontstaat een soort machtsevenwicht. Bovendien heb je met een octrooi iets om te ruilen. Bijvoorbeeld door een licentie te verlenen. Dan levert jouw octrooi ook nog eens geld op.
Tips voor een octrooi als ruilmiddel
Zie je kansen in jouw octrooi als ruilmiddel? Dan helpen deze tips je verder:
- Onderzoek of het loont een octrooiportefeuille op te bouwen, zodat je iets hebt om te ruilen wanneer dat nodig is.
- Bedenk wat de bescherming van jouw concurrent voor jouw bedrijf betekent. Als een concurrent jouw product verbetert en je hebt er geen patent op, dan kun je daar niets tegen doen.
- Blijf innoveren. Als je blijft innoveren, dan houd je voorsprong ten opzichte van anderen. Komt er een partij die jouw octrooi nodig heeft om verder te kunnen, dan heb je het ruilmiddel in handen.
- Overweeg of jouw octrooi wel interessant is voor concurrenten. Als je een patent als ruilmiddel wil inzetten, dan werkt dat alleen als er gelijke verhoudingen zijn.
Geen doel op zich
Zoals je inmiddels begrijpt is een octrooi als ruimiddel een krachtig middel. Het hoeft echter geen doel op zich te zijn; octrooieren om maar iets te ruilen te hebben. Dat werkt vooral voor de Apples van deze wereld, die iets in handen willen hebben om snel toegang te krijgen tot grote hoeveelheden technologie. De gemiddelde ondernemer doet er goed aan om allereerst te weten waar kansen in de markt liggen en waar hij toegevoegde waarde biedt. Een octrooi biedt vervolgens de nodige bescherming van die toegevoegde waarde. Het octrooi als ruilmiddel volgt dan vanzelf als de gelegenheid zich aandient.
Overweeg je zelf om een octrooi aan te vragen of wil je advies over hoe je octrooien in kunt zetten als ruilmiddel? Neem dan contact met me op. Ik help je graag verder.

Over de schrijver
Ik heb elektrotechniek gestudeerd aan de Technische Universiteit Delft en werk sinds 2000 als octrooigemachtigde bij EP&C. Daarvoor was ik werkzaam als ontwerpingenieur in de defensie- en...
Lees meer over Holger >