ACHTERGRONDARTIKEL
Hoewel veel consumenten en industrieën uitkijken naar de introductie van het 5G-netwerk, lijkt die voorlopig op losse schroeven te staan. Dit heeft alles te maken met de octrooien (of patenten) op 5G-technologieën van het Chinese Huawei. De telecomproducent investeerde veel in de ontwikkeling van 5G. Internationale handelsspanningen zorgen er echter voor dat de fabrikant die mogelijk niet kan produceren en haar investeringen op een andere manier wil terugverdienen. De octrooien, en het feit dat concurrenten daar geen inbreuk op mogen maken, kunnen daar een middel voor worden. Ik voorzie dat dit grote gevolgen heeft voor de telecommarkt.
FRAND
Bedrijven in de telecomsector werken al sinds de eerste mobiele netwerken samen aan de ontwikkeling van telecomstandaarden zoals 2G, 3G en 4G. Ze hebben allen belang bij een gemeenschappelijke standaard. Die maakt het namelijk mogelijk dat producten van verschillende makers allemaal binnen hetzelfde netwerk functioneren.
Elk bedrijf doet uitvindingen waar het patent op aanvraagt en verleent licenties op die patenten aan hun concurrenten. Dit is al jarenlang een werkbare situatie dankzij overkoepelende instanties als het ETSI, het European Telecommunications Standards Institute, en soortgelijke organisaties in andere regio’s. Zij werken samen vanuit het 3GPP, het 3rd Generation Partnership Project. Bedrijven die hieraan deelnemen, moeten elkaar licenties aanbieden op basis van het FRAND-principe: fair, reasonable, and non-discriminatory. Drie mooie uitgangspunten, die in het geval van 5G onder druk komen te staan door verschillende ontwikkelingen.
Investeringen en Handelsoorlog
Allereerst heeft Huawei, dat is aangesloten bij het 3GPP, zich de afgelopen jaren nadrukkelijk gericht op de ontwikkeling van technologieën achter 5G. Het hoopt daar veel patenten op te krijgen en zo de concurrentiepositie te verbeteren. Ze zien in 5G een middel om een leidende speler in de markt te worden.
In de tussentijd laaide echter een handelsoorlog op tussen China en de VS. President Trump wil Huawei inmiddels weren van de Amerikaanse markt en oefent druk uit op Groot-Brittannië om hetzelfde te doen. Hoewel het hem ongetwijfeld een doorn in het oog is dat 5G-technologie nu voor een groot deel in handen van Chinese en Europese bedrijven is, beroept hij zich vooral op berichten dat de techniek van Huawei niet waterdicht is. Het zou gebruikersinformatie beschikbaar stellen aan de fabrikant en mogelijk zelfs aan de Chinese overheid. Dit eventuele data-lek is uiteraard zorgwekkend, maar mijns inziens brengt het politieke spel eromheen ook de toekomst van 5G in het geding.
Balans verstoord
Het is nog onduidelijk welke ingediende octrooiaanvragen aan Huawei worden verleend en in welke mate die octrooien cruciaal zijn voor de ontwikkeling van 5G. Toch is het te verwachten dat een deel ervan wel degelijk essentieel zal zijn voor het functioneren van het netwerk. Dit geeft Huawei octrooirechten die het kan inzetten als het daadwerkelijk van grote, Westerse afzetmarkten wordt geweerd. Dat kan de balans verstoren tussen de partijen die gezamenlijk werken aan de 5G-standaard.
Die partijen verlenen licenties normaal gesproken omdat ze elkaar nodig hebben. Een telefoon van Samsung gebruikt bijvoorbeeld een techniek die gepatenteerd is door Ericsson, en andersom. Dit is een werkbare situatie voor alle betrokkenen.
Als Westerse landen Huawei weren, moeten de Chinezen zich terugtrekken uit de Westerse markt voor 5G-producten. Toch bezitten ze nog steeds het intellectueel eigendom dat hun concurrenten nodig hebben voor het vercommercialiseren van het 5G-netwerk en 5G-diensten. Die concurrenten zijn dus afhankelijk van licenties van Huawei, maar Huawei wordt minder afhankelijk van de licenties van hun concurrenten. De situatie is dan niet meer werkbaar voor alle betrokkenen. Maar wat betekent dit voor 5G?
Ingewikkeld machtsspel
De definitieve introductie van 5G is afhankelijk van hoe het internationale machtsspel verloopt. Een optie is dat Huawei inderdaad geen producten maakt voor de Westerse markt en alleen licenties op hun technologieën verleent. Ze zullen die licenties dan waarschijnlijk flink duurder maken dan gebruikelijk, om gemaakte investeringen alsnog terug te verdienen. Daarmee worden 5G-producten veel duurder dan gepland en gewenst.
Het kan daarom ook dat concurrenten om de octrooien van Huawei heen gaan innoveren om een nieuw 5G-netwerk uit te rollen. Op deze manier plegen ze geen inbreuk. Het Witte Huis zet momenteel al stappen in die richting. Het wil Amerikaanse bedrijven een alternatief laten ontwikkelen dat geheel draait op software uit eigen land. Gaat een dergelijk scenario door, dan vertraagt dit de introductie van 5G flink. Ontwikkeling, productie, standaardisatie en octrooiprocedures kunnen jaren duren.
Hoe dan ook is het goed denkbaar dat er rechtszaken volgen over de octrooisituatie tussen bedrijven in de telecommarkt. Er is dusdanig veel geld en macht mee gemoeid, dat alle grote spelers voor zichzelf op willen komen. Zulke rechtszaken gaan in eerste instantie over de geldigheid van octrooien en over inbreuk: pleegt een concurrent, die toch de markt op gaat, inbreuk op de octrooien van Huawei of niet? De concurrent zal Huawei aanspreken op het FRAND-principe: stelt Huawei zich eigenlijk wel fair, reasonable en non-discriminatory op? Dit belooft een ingewikkeld machtsspel te worden.
Kracht van intellectueel eigendom
Hoe dan ook kunnen we nu al concluderen dat de introductie van 5G op grote, internationale schaal, een stuk minder vanzelfsprekend is dan het voor veel mensen lijkt. Er is een complex spanningsveld. Aan de ene kant staan bedrijven in organen als het ETSI, aan de andere kant verschillende politieke wereldmachten. Dat spanningsveld zal niet op korte termijn verdwijnen.
Dat er problemen zijn op het gebied veiligheid en handelspolitiek, is inmiddels wel bekend. Toch kan deze octrooikwestie een nog veel grotere rol gaan spelen in de toekomst van 5G. Hoe hard dit spel gespeeld zal worden, hangt echter wel af van de patenten die daadwerkelijk worden verleend. Het ETSI maakt onderscheid tussen essentiële en niet-essentiële octrooien. Hoe crucialer een octrooi is voor de werking van 5G, hoe waardevoller het zal zijn in deze strijd. De werkelijke waarde van de octrooiportefeuille van Huawei zal de komende jaren blijken, als duidelijk wordt welke lopende aanvragen worden verleend.
Het is in elk geval geen onrealistisch scenario dat er een flinke strijd zal volgen, waarbij ’s werelds grootste telecomproducenten én overheden verweven zijn in een bizar mengsel van belangen. Hoe fair, reasonable en non-discriminatory dat blijft, moet de tijd leren. Hoe dan ook vind ik het fascinerend om te zien hoe ver de kracht van tactische ingezet intellectuele eigendom kan rijken.