Wie kent hem niet: de Rubiks kubus. Menig uur heb ik er vroeger mee zitten stoeien, maar ik moest het qua snelheid toch meestal afleggen tegen mijn broers. Onlangs las ik in dit artikel dat de kubus, die in 1974 voor het eerst op de markt kwam, niet kan worden beschermd met het merkrecht. Dit lijkt onlogisch, waarom werd dit trademark onlangs ongeldig verklaard?
Intellectueel Eigendomsrecht zonder patent
Een Britse speelgoedfabrikant registreerde de kubus in 1999 als een Europees handelsmerk (trademark). Op die manier kunnen zij de bescherming, door middel van Intellectuele Eigendomsrechten, voortzetten. Een patent op de kubus aanvragen was niet meer mogelijk. De heer Rubik, maker van het product, vroeg ooit zelf een Hongaars patent aan. De twintig jaar dat dit geldig was, zijn inmiddels allang verstreken.
Het aanvragen van het Europese handelsmerk was daarom op zich een slimme zet. Want:
- De geldigheid van een merk is, onder bepaalde voorwaarden, in principe voor onbepaalde tijd van toepassing.
- Het is het toegestaan om een merk te registreren wanneer men er reeds actief mee is op de markt. De eis van nieuwheid is minder streng dan voor octrooien.
Aard van een innovatie
Maar het Europese merkenbureau dacht daar anders over en wees de merkregistratie af. In mijn ogen overigens terecht: de te registreren (uiterlijke) vormgeving hield te veel verband met de (technische) functionaliteit van de kubus. De bepaling van de ‘aard’ van een innovatie is een terugkerende discussie.
De vuistregel is:
- Is de ontwikkeling technisch bepaald, dan kun je het beschermen met een patent.
- Is de ontwikkeling uniek door de vormgeving, dan is modelbescherming mogelijk.
- Gaat het bij de ontwikkeling om de identiteit, dan is een handelsmerk een manier om de IE-rechten te beschermen.
Bescherming via patent, model- of merkrecht?
De Rubiks kubus was een grensgeval, waar nu duidelijkheid over is. In de praktijk zie ik vaak vindingen voorbijkomen die je zowel op basis van techniek als op basis van vormgeving kunt beschermen. Is het dan beter om een octrooi aan te vragen, of om de innovatie te beschermen via een model of een merk? Het antwoord daarop is: “dat hangt af van uw vinding”. Maar dat antwoord zal u wellicht niet tevreden stemmen.
Daarom: heeft u een vinding die zich op de grens bevindt van verschillende beschermingsvormen? Neem contact met ons op, wij helpen u graag verder.
En mocht u een manier hebben waarmee ik mijn broers kan verslaan met de kubus, dan hou ik me ook graag aanbevolen.
