Blog | Kun je een voetbal­truc octrooieren? | Octrooibureau EP&C

Van de Cruijff Turn tot de Marseille Turn van Zidane, mijn collega Mark Jolink en ik hebben allebei veel originele voetbaltrucs voorbij zien komen. Maar zou je zo’n truc ook kunnen octrooieren? Op die manier hadden we er nog nooit naar gekeken. Toen we er eens langer over nadachten bleek dit een mooi voorbeeld om te laten zien aan welke eisen een uitvinding moet voldoen, wil het een octrooi kunnen krijgen.

Vier criteria

Het Europees Octrooiverdrag hanteert een aantal criteria waar een vinding aan moet voldoen om in aanmerking te komen voor octrooiverlening. Door de voetbaltruc langs deze eisen te leggen, wordt mooi inzichtelijk waar de nuances in die criteria zitten.

De eerste eis is dat een vinding technisch moet zijn. Veel mensen hebben bij die term associaties met fabrieken en productielijnen, maar dat is gelukkig te beperkt. In het geval van de voetbaltruc zouden we de bal kunnen zien als een technisch voorwerp dat stappen doorloopt in samenwerking met een ander technisch voorwerp; de voetbalschoen. Daarmee lijkt criterium 1 te overzien.

Dat brengt ons bij punt twee: is de vinding nieuw? En met nieuw bedoelen we: onbekend bij anderen dan de bedenker of zijn besloten kring. Een artikel op een website of een vertoning op een vakbeurs is al reden genoeg om geen octrooi te verlenen op de vinding. Voor de voetbaltruc betekent dit een kleine uitdaging. Het is zaak dat die, tot het moment van indienen van de octrooiaanvraag, alleen individueel wordt uitgevoerd of op een besloten training.

3. Industrieel toepasbaar
Dat brengt ons bij de volgende vraag: is de voetbaltruc industrieel toepasbaar? Deze zaak is voor elke professionele voetbalspeler wel hard te maken. Een blik op de boekhouding van de gemiddelde profclub zegt genoeg. De truc vergroot de scoringskansen in een wedstrijd, en geeft daarmee commercieel voordeel in de voetbalindustrie. Los daarvan vergroot het natuurlijk ook het persoonlijke merk dat elke populaire speler tegenwoordig is. Sponsordeals liggen voor het oprapen en dankzij de stijgende shirtverkoop profiteert ook de club flink mee.

4. Inventief
Toch is na die drie punten het octrooi nog niet binnen. Wat ons rest is de kwestie inventiviteit: ligt de vinding niet voor de hand? Hier is vaak de meeste discussie over bij de verlening van een octrooi. In het geval van de Marseille Turn van Zidane zou het Europees Octrooibureau zich de vraag stellen of een voetballer geneigd zou zijn deze beweging uit te voeren als een vergelijkbare passeerbeweging, zoals de Cruyff Turn, al bekend is. In beide gevallen wordt een tegenstander gepasseerd, maar de manier waarop (bal al dan niet achter het standbeen, al dan niet volledig om de as draaien) en de uitkomst (looprichting ten opzichte van de tegenstander) zijn heel anders en kunnen wijzen op inventiviteit.

Maar helaas, als we denken dat de winst binnen is, scoren de Duitsers in de laatste minuut…

Behalve de criteria waar een vinding aan moet voldoen voor octrooiverlening, noemt het Europees Octrooiverdrag ook enkele specifieke gevallen die uitgezonderd zijn van octrooieerbaarheid.

Regels en methoden voor het spelen van spellen
Schema's, regels en methoden voor het spelen van spellen zijn uitgesloten van octrooieerbaarheid. Het Europees Octrooibureau zal waarschijnlijk stellen dat het op te lossen probleem dat aan de basis ligt van de voetbaltruc, volledig ligt in een methode om een spel te spelen en daarmee geen basis kan ormen voor inventiviteit.

In de voetballerij is het bij mijn weten nooit geprobeerd om een voetbaltruc te octrooieren. Maar het lijkt dus spaak te lopen op inventiviteit. Wel is onder de Amerikaanse octrooiwet ooit een methode om een golfbal te putten met succes geoctrooieerd. Aan de andere kant lukte het de Britse rugbyer Jonny Wilkinson niet om zijn ‘cradle kick’ te octrooieren.

Maar bescherming of niet, het geeft wel een inkijkje in de basisbeginselen van het octrooirecht. En mocht u nu stiekem toch al jaren staan te oefenen op een afgeschermd pleintje en ziet u die jongensdroom er nu ineens toch nog van komen? Neem dan vooral contact met ons op!