Viagra, aspirine en schimmelbestrijder. Had u ooit verwacht deze drie middelen in één zin te zien? Toch hebben ze iets belangrijks binnen mijn vakgebied met elkaar gemeen, namelijk second use of tweede gebruik. Hierbij is er een patent op een nieuwe toepassing van een chemische verbinding, samenstelling of product. Bij second use krijgt u geen octrooi op het oorspronkelijke product, die bestaat tenslotte al. Een octrooi op een nieuwe toepassing ervan is wel goed mogelijk.
Aspirine en Viagra
Second use komt regelmatig voor bij medicijnen. We hebben het dan over second medical use. Aspirine is hier een mooi voorbeeld van. Dit werd voor het eerst gepatenteerd als een pijnstiller in 1899 door de Duitse farmaceut Friedrich Bayer. In de loop der jaren bleek dat aspirine ook veel andere voordelen heeft, zoals het verminderen van het risico op hart- en vaatziekten. Het specifieke gebruik van aspirine voor de behandeling van hart- en vaatziekten kon vervolgens daarom ook worden gepatenteerd. Er worden nog steeds nieuwe toepassingen gevonden voor aspirine en er worden dus ook nog patenten aangevraagd op zo’n nieuwe toepassing.
Een ander voorbeeld is Viagra. Het heeft effect bij hart- en vaatziekten, maar gaandeweg bleek het bij mannen ook een andere “bijwerking” te hebben. Op deze toepassing is dan weer een ander octrooi aangevraagd. Vanaf dat moment mogen anderen Viagra niet verkopen met vermelding van gebruik bij impotentie op de bijsluiter. Met verschillende medische indicaties, maar ook bij selectie van specifieke patiëntengroepen, een andere manier van het medicijn toedienen, of een andere dosering is er sprake van second use.
Plantengroeimiddel én schimmelbestrijder
Second use komt dus veel voor in de farmacie. Maar ook buiten deze branche wordt er veel gebruik van gemaakt, zoals bij de ontdekking van nieuwe effecten van bekende chemische verbindingen. Bijvoorbeeld bij een bekend middel om plantengroei te bevorderen. Naast plantengroei te bevorderen, bleek het middel later ook schimmel tegen te gaan.
De vraag rees of een andere partij dan een octrooi kon aanvragen op dit middel, maar dan om schimmel tegen te gaan. Het middel bestond al en was dus niet nieuw; één van de vereisten voor een octrooi. En groeit een plant niet sowieso beter als schimmels geen kans maken? Omdat een antischimmel effect nog nooit eerder beschreven was, en dit specifieke effect mogelijk tot heel nieuwe toepassingen van het middel zou kunnen leiden, was de uitkomst dat het mogelijk was om een patent aan te vragen op een andere toepassing van een al bestaand middel.
Voordeel second use in farmaceutische industrie
Second use is voor uitvinders en zeker ook de farmaceutische industrie interessant. In plaats van een volledig nieuw medicijn te ontwikkelen, kan een farmaceutisch bedrijf een second use patent aanvragen op het gebruik van een bestaand medicijn voor een bepaalde medische aandoening. Dit helpt om de ontwikkelingskosten te verlagen en het medicijn sneller beschikbaar te maken voor patiënten.
Bijsluiter en reclame
Als een bedrijf een octrooi aanvraagt op een ander gebruik van hetzelfde product, dan betekent dat niet dat hij met bijvoorbeeld het product of het medicijn aan de haal kan. Een bedrijf dat een patent krijgt op een andere toepassing voor een medicijn mag als enige in de bijsluiter het gebruik voor die specifieke toepassing beschrijven.
Dit geldt ook voor niet-medische producten. De patenthouder van het plantengroeimiddel mag niet op de verpakking of op de website reclame maken voor het feit dat het middel ook werkt tegen schimmels. En andersom natuurlijk. Bijsluiters, beschrijvingen, reclame en andere informatie mogen alleen gaan over de toepassing waar men een octrooi op heeft. Maak je toch reclame voor een andere toepassing, dan zet je aan tot inbreuk.
Het venijn zit in de formulering
Formuleren komt bij patentering altijd heel nauw. Houdt u het bijvoorbeeld heel algemeen, dan is het lastiger om inbreuk aan te tonen. Ook bij second use geldt dat een goede formulering essentieel is. Er zijn regels over de formulering om als “gebruiksgebonden” conclusies te kunnen gelden. Verder ga je al snel de mist in, als je het nieuwe gebruik formuleert als ontdekking en niet als uitvinding. Het octrooi moet duidelijk beschrijven dat het om een nieuw effect gaat en dat het ook tot hele nieuwe toepassingen kan leiden.
Ook is zijn de regels voor een omschrijving bij producten weer net anders dan bij bijvoorbeeld medicijnen. Bij het verkeerd opstellen, is de kans groot dat octrooi niet verleend wordt en gaat de uitvinding verloren.
Tot slot zijn er in verschillende landen verschillende regels als het gaat om de formulering van de claims. Ik bespaar u de details, maar hou het erop dat het venijn in de formulering zit en dat dit een groot deel van het succes bepaalt. Zorg dus altijd dat u begeleid wordt door een octrooigemachtigde die u helpt bij de octrooiaanvraag.
Wilt u meer weten over second use, een octrooiaanvraag of andere vraagstukken op het gebied van intellectueel eigendom? Neem dan contact met me op. Ik help u graag verder.
