Sinds kort hebben Nederlandse plantenveredelaars kans op meer ruimte op octrooigebied. Onlangs is een voorstel ingediend waarbij de Rijksoctrooiwet wordt aangepast met een zogenoemde beperkte kwekersvrijstelling. Met deze beperkte kwekersvrijstelling mogen plantenveredelaars wellicht door octrooi beschermde gewassen vrijelijk gebruiken voor verdere veredeling. Uitgangspunt is dat ze het geoctrooieerde gedeelte, bijvoorbeeld resistentie tegen een bepaalde ziekte, niet mogen opnemen in hun door kruising verkregen nieuwe gewas.
Het kwekersrecht is een lang geleden speciaal voor de plantenteelt ontwikkeld systeem dat de rechten van veredelaars en kwekers beschermt. Binnen dit systeem geldt de kwekersvrijstelling. Dat wil zeggen dat veredelaars door kwekersrecht beschermde planten toch vrijelijk mogen gebruiken voor gewasveredeling. Zonder die beschermde planten te gebruiken zou innovatie en verdere ontwikkeling vrijwel onmogelijk zijn.
Kwekersuitzondering
Met de opkomst van de biotechnologie heeft nu ook het octrooirecht zijn intrede gedaan in de kwekerswereld. Dit recht kent de speciale kwekersuitzondering niet. Reden voor de wereld van kwekers en veredelaars in het geweer te komen, omdat het voor de kwekers wel effect heeft op hun manier van werken.
Lobby
Volgens octrooigemachtigde Robbert-Jan de Lang van octrooibureau EP&C is dit een rechtstreeks gevolg van de kracht van de lobby van de Nederlandse veredelaars. “Er is lang over dit onderwerp gediscussieerd door belanghebbende partijen. Dat de beperkte kwekersvrijstelling er nu toch is, komt mede doordat de Nederlandse veredelingssector een leidende positie in de wereld heeft. We zijn wat dat betreft net de schaatsers van de plantenveredeling. Het is een enorme sector. In andere landen speelt deze discussie niet of nauwelijks”, aldus De Lang.
Uitzondering octrooiwet
Volgens hem zijn er ook nadelen verbonden aan het opnemen van een uitzondering in de octrooiwet. “Het is belangrijk dat veredelaars hun werk goed kunnen doen, want ze dragen bij aan het verbeteren van de wereldwijde voedselproductie. Maar voor veel bedrijfstakken, denk aan de elektronica, farmaceutische bedrijven en veel biotechnologiebedrijven, is een octrooirecht een sterk recht. Door het opnemen van uitzonderingen in wetgeving, hol je de kracht ervan uit. Iets wat je niet zonder hele goede reden moet doen. De industrie heeft de zekerheid nodig dat soms enorme investeringen in R&D rendabel zullen zijn. Door het toestaan van dit soort uitzonderingen is het immers maar een kleine stap om bijvoorbeeld een uitzondering op octrooirecht voor farmacie te maken, omdat ook het creëren van medicijnen een nobel doel dient. Of voor medische apparatuur. In die zin vindt een ander deel van het bedrijfsleven dat met deze vrijstelling aan de poten van het octrooisysteem wordt gezaagd”, aldus De Lang.
